Suy giảm đến bờ tuyệt chủng

Sự sụt giảm số lượng cá thể vịt Laysan bắt đầu trong khoảng thời gian từ 1000 đến 1600 năm về trước, cùng lúc với sự di dân của người Polynesia cùng các động vật có vú săn mồi đi kèm đến quần đảo Hawaii.[6] Cho đến năm 1860 thì loài vịt này biến mất khỏi tất cả các đảo Hawaii ngoại trừ đảo Laysan, khả năng cao nhất là vì bị chuột ngoại lai ăn thịt. Tương tự như nhiều loài sinh vật sống trên các đảo biệt lập, vịt Laysan tiến hóa trong một môi trường mà ở đó thiếu vắng các loài động vật có vú săn mồi, từ đó chúng thiếu khả năng phòng vệ trước các loài đi săn ngoại lai như con người, chuột cống, lợn rừng và cầy lỏn. Ví dụ, vịt Laysan có nhiều khả năng sẽ đứng im thay vì chạy hay bay đi khi chúng bị giật mình; phản xạ này tuy thích hợp để phòng vệ các loài săn mồi trên không bản địa Hawai’i nhưng vô dụng khi đối phó với các loài săn mồi trên mặt đất. Mặc dù có thể bay nhưng vịt Laysan không phân tán ra nhiều đảo.[8]

Vịt Laysan tìm nơi trú ngụ trên đảo Laysan - nơi không bị chuột xâm hại - trong phần lớn thời gian của thế kỉ 19, và khi đó không gian sinh tồn của vịt thuộc diện nhỏ nhất so với tất cả các loài vịt khác trên thế giới (chỉ 415 ha). Năm 1909, Khu bảo tồn quần đảo Hawaii (Hawaiian Islands Reservation) thành lập và đảo Laysan nằm dưới sự bảo vệ của liên bang. Tuy nhiên, nạn phá hoại thảm thực vật trên đảo do thỏ nhà ngoại lai gây ra đã đẩy vịt Laysan đến bên bờ vực tuyệt chủng vào năm 1912 khi số cá thể chạm mốc thấp nhất trong lịch sử với chỉ bảy con trưởng thành và năm con non (Dill & Bryan 1912).[9]

Phục hồi

Sau khi thỏ nhà hoặc bị chết đói hoặc bị các nhà sinh học loại bỏ khỏi đảo vào năm 1923 thì vịt Laysan bắt đầu phục hồi số lượng và đạt mức 500 cá thể vào năm 1957 (Warner 1963, Moulton & Weller 1984, (Moulton & Marshall 1996)Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFMoultonMarshall1996 (trợ giúp)).[9] Năm 1966, Quốc hội Hoa Kỳ thông qua Đạo luật Bảo tồn Sinh vật Nguy cấp. Năm 1967, vịt Laysan được xếp vào nhóm các sinh vật nguy cấp và được bảo vệ bởi liên bang. Tuy vậy, tình thế "nút thắt cổ chai" về số lượng cá thể lại diễn ra như trường hợp năm 1993 khi nạn hạn hán và thiếu hụt thức ăn do hiện tượng El Niño gây ra đã làm giảm số lượng vịt xuống khoảng còn 100. Kể từ năm 1998, người ta tiến hành chọn mẫu một số lượng vịt nhất định rồi gắn vòng đeo chân hoặc bộ truyền tín hiệu radio cho chúng nhằm giám sát tình trạng sinh sản và sinh tồn. Kết quả thu được cho thấy chỉ có 30% số vịt con trên đảo Laysan có thể sống sót đến khi đủ lông đủ cánh.[10]

Vào tháng 10 năm 2004 và 2005, 42 cá thể vịt Laysan được đưa đến rạn san hô vòng Midway trong một nỗ lực chung giữa Cục Khảo sát Địa chất và Cục Hoang dã và Cá (Hoa Kỳ) nhằm khôi phục quần thể vịt thứ hai trong thiên nhiên. Việc làm này góp phần giảm bớt nguy cơ tuyệt chủng vịt Laysan trong trường hợp xảy ra thảm họa vì có ít khả năng các thiên tai - như hạn hán, bão, sóng thần, dịch bệnh (như cúm gia cầm) hay sự xâm nhập của các loài cây và động vật ngoại lai - sẽ tấn công cả hai rạn san hô vòng cùng một lúc.[11]

Quần thể vịt trên các đảo thuộc rạn san hô vòng Midway đã phát triển nhanh chóng khi số lượng cá thể tăng gấp đôi chỉ trong vòng hai năm đầu tiên.[12] Đầu tháng 1 năm 2007, có 100 chú vịt sống trên đảo Sand và đảo East thuộc rạn vòng Midway. Các nhà nghiên cứu giám sát số vịt tại Midway đã nhận thấy rằng vịt nơi đây sinh sản sớm hơn và đẻ nhiều trứng hơn so với đồng loại trên đảo Laysan. Điều này gợi ý rằng nguồn thức ăn và môi trường sống dồi dào trên các đảo Midway đã kích thích vịt Laysan sinh sản nhiều hơn.[13]